Những ‘đóa hồng’ mạnh mẽ
Hai bộ phim do Ngô Thanh Vân sản xuất là “Song lang” và “Hai Phượng” đã đoạt giải Bông sen Vàng và Bông sen Bạc tại Liên hoan phim Việt Nam XXI năm 2019
Năm 2021, điện ảnh thế giới lần đầu tiên ghi nhận kỷ lục vượt trội: Có đến 3 nhà làm phim nữ được đề cử giải Đạo diễn xuất sắc nhất trên tổng số 5 đề cử giải Quả cầu vàng. Phải chăng, “thời” của các nhà làm phim nữ đang đến? Còn ở Việt Nam thì sao?
“Thời” của các nhà làm phim nữ
Ngành điện ảnh không đặt ra quy định nghề đạo diễn chỉ dành riêng cho nam giới, nhưng công việc này đòi hỏi rất cao về nhiều yếu tố mà phụ nữ khó có thể đáp ứng được so với cánh mày râu như: sức khỏe, sự dẻo dai, sức chịu đựng áp lực công việc, gia đình và thiên chức của người vợ, người mẹ… Đó là lý do nghề đạo diễn điện ảnh “kén nữ”. Thế nhưng, những năm trở lại đây, các “bóng hồng” Việt Nam đã dần khẳng định được khả năng, cá tính đặc biệt của mình thông qua những bộ phim “làm mưa làm gió” trên thị trường trong nước lẫn quốc tế.
Với dòng phim nghệ thuật, có một Hồng Ánh đậm suy tư qua Đảo của dân ngụ cư; Đặng Thái Huyền thành công với loạt phim về đề tài chiến tranh và hậu chiến như: Mười ba bến nước, Người trở về, Nơi ta không thuộc về…; Nguyễn Hoàng Điệp khẳng định mình là một trong số ít đạo diễn làm phim độc lập gặt hái nhiều thành công với Đập cánh giữa không trung. Ở cuộc chiến màn ảnh rộng, phái đẹp cũng minh chứng khả năng vượt mặt cánh mày râu với nhiều bộ phim đình đám đem lại doanh thu phòng vé rất cao như: Tấm Cám chuyện chưa kể của Ngô Thanh Vân; Chị chị em em của Kathy Uyên…
Gần đây, một số dự án đáng chú ý của các nhà làm phim nữ được công bố, cho thấy quyết tâm của họ trong việc chinh phục bộ môn nghệ thuật thứ bảy, ngay cả ở những đề tài được coi là khó nhằn. Có thể kể đến dự án phim dã sử Quỳnh hoa nhất dạ do Thanh Hằng sản xuất; cổ trang Kiều do Mai Thu Huyền đạo diễn; siêu anh hùng Vinaman do Ngô Thanh Vân sản xuất; Huyền sử Trưng Vương do Trương Ngọc Ánh và Janet Ngô hợp tác sản xuất… Bằng tình yêu điện ảnh, những kinh nghiệm hay góc nhìn mới mẻ về cuộc sống, cùng sự đầu tư bài bản, nghiêm túc và sáng tạo không ngừng nghỉ, các “bóng hồng” đã tạo được những đột phá mạnh mẽ cho điện ảnh Việt Nam ngay từ những tác phẩm đầu tay. Và “cuộc đua” này thật sự công bằng khi không có yếu tố nhường nhịn hay “ăn may” ở đây, các nhà làm phim nữ đã đi lên từ chính tài năng của mình.
Ngô Thanh Vân, Hồng Ánh, Luk Vân là những nữ đạo diễn thành công tại Việt Nam
Không ngừng sáng tạo
Số lượng nữ đạo diễn ở nước ta tuy ít, nhưng không vì thế mà thành công của họ nhỏ bé hay kém cạnh ai. Họ tạo được dấu ấn đặc biệt khiến nam giới phải “tâm phục khẩu phục” khi nhận nhiều giải thưởng điện ảnh cũng như sự ủng hộ, tán thưởng từ đông đảo khán giả.
Thành công về độ “ăn khách” phải kể đến những “siêu phẩm” của “đả nữ” Ngô Thanh Vân. Các bộ phim mà cô từng sản xuất chưa bao giờ rơi vào tình trạng ế khách. Tấm Cám: Chuyện chưa kể là bộ phim điện ảnh đầu tiên do cô đảm nhiệm vai trò đạo diễn, phim đã đạt doanh thu gần 70 tỉ đồng. Đây cũng là phim điện ảnh đầu tiên của Việt Nam khai thác thành công từ đề tài truyện cổ tích, đưa tên tuổi Ngô Thanh Vân trở thành một “thương hiệu” của điện ảnh Việt. Những phim sau này như Về quê ăn Tết, Song lang, Cô Ba Sài Gòn, Hai Phượng do “đả nữ” đóng vai trò nhà sản xuất cũng thắng lớn tại các phòng vé. Không những thế, Cô Ba Sài Gòn (năm 2017) còn được Cục Điện ảnh lựa chọn đại diện cho Việt Nam dự tranh hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc tại Oscar 2019. Thời gian tới, Ngô Thanh Vân sẽ tiếp tục tung ra những dự án điện ảnh lớn như Trạng Tí, Thanh Sói hay dự án phim về siêu anh hùng đầu tiên tại Việt Nam Vinaman.
Nếu như những sản phẩm của Ngô Thanh Vân liên tục thay đổi “màu sắc” thì Hồng Ánh lại nặng lòng với dòng phim nghệ thuật. Hồng Ánh đã mất 10 năm để ấp ủ cho dự án đầu tay mình là Đảo của dân ngụ cư. Cô không ngần ngại làm khó bản thân khi chọn thực hiện một sản phẩm thuộc dòng phim nghệ thuật vốn ít được khán giả “mặn mà”. Câu chuyện trong Đảo của dân ngụ cư có sức nặng và nhiều tầng ý nghĩa, được đánh giá là khá nặng kí đối với một đạo diễn tay ngang như Hồng Ánh. Tuy nhiên, bộ phim đã cùng cô chinh chiến và thắng lớn tại rất nhiều liên hoan phim đình đám trên thế giới, mang về cho Hồng Ánh đề cử Đạo diễn xuất sắc nhất tại Liên hoan Phim Quốc tế ASEAN.
Ngoài ra, thế hệ đạo diễn nữ mới của Việt Nam còn có Nguyễn Hoàng Anh, nữ đạo diễn của “ngày Tết”; Nguyễn Hoàng Điệp, một “đôi cánh” gai góc “giữa không trung”; Luk Vân, đạo diễn 9x từ triệu view đến triệu đô… và rất nhiều “bóng hồng” đang dần khẳng định được tên tuổi và thực lực của mình ở nghề đạo diễn. Có thể thấy, những đạo diễn nữ tại Việt Nam đều chọn cho mình một hướng đi riêng, một màu sắc riêng và đã mang lại nhiều đột phá cho điện ảnh nước nhà. Công việc đạo diễn nhiều áp lực, với nam giới đã khó, với phụ nữ càng là thử thách. Nhưng họ, những “đóa hồng” vẫn đang bước đi một cách đầy mạnh mẽ.